صنعت روغن موتور
تاریخچه صنعت روغن موتور و روانکارهای صنعتی و خودرویی
روانکاری یا تریبولوژی “Tribology” به عنوان علم تسهیل حرکت نسبی سطوح در تماس با یکدیگر تعریف شد است. به طور کلی در
هر جا که سطوح در جوار و تماس با یکدیگر دارای حرکت نسبی هستند روانکاری نقش بسیار مهمی در انجام حرکت به نحو صحیح،
مداوم و اقتصادی ایفا می کند.
عدم روانکاری صحیح ماشین آلات علاوه برآنکه باعث تقلیل راندمان مکانیکی و پایین آمدن بازده زمانی ماشین می شود، منجر به
فرسایش بیش از حد فرسودگی و از کار افتادگی زودرس نیز می گردد.
روانکارهای نخستین، روغن های گیاهی و روغن های حیوانی
سابقه علم روانکاری به زمان پیش از پیدایش چرخ و استفاده از گردش آن به دور محور، به منظور ایجاد حرکتی روان برمیگردد.
در هزاره چهارم قبل از میلاد مسیح نقش روانکارها با اختراع چرخ و ارابه ها بسیار مهم و حیاتی شد، چرا که محورهای چرخ های ارابه
پس از مدتی بر اثر اصطکاک و حرارت نیم سوز می شدند .
ابتدا سعی در استفاده از آب جهت خنک نمودن محورها و جلوگیری از فرسایش صورت پذیرفت. درنهایت تلاش مصریان باستان منجر
به استفاده از روغن زیتون و چربی های گیاهی گردید .
در قرون وسطی که استفاده از ماشین های پیچیده آهنی و مسی فراوان گردید مواد روانکاری مختلفی مثل روغن نهنگ، روغن بادام،
روغن انگور و سایر روغن های حیوانی ظاهر گردیدند. روغن های گیاهی و حیوانی به دلیل مقاومت پایین سریعا تجزیه و فاسد می
شدند .
در دوران مذکور ایجاد و جایگزین یک نوع روانکار براساس تجربه مصرف روغن ها بوده است تا براساس تحلیل های علمی .
روانکار با پایه نفت خام
با آغاز فعالیت اولین چاه استخراج نفت مدرن در قرن نوزدهم میلادی در پنسیلوانیای آمریکا و توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری و
تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم، روانکارهای با پایه نفت خام جایگزین روانکارهای گیاهی گردید. تا قرن نوزدهم
میلادی از روغن نهنگ برای ماشین های بافندگی صنایع نساجی استفاده می شد که با اختلاط روانکار با روغن های فرآوری از نفت
خام عمر ماشین های بافندگی به بیش از یک دهه افزایش داد. روغن های نفتی به سرعت برتری خویش را نسبت به روغن های گیاهی
و حیوانی بر همگان آشکار نمودند .
در نیمه اول قرن بیستم میلادی با گسترش روزافزون صنایع و آغاز جنگ های جهانی اول و دوم، نیاز به روغن های با کیفیت بالاتر
بیشتر گردید. استفاده از اتومبیل ها، هواپیما ها، لوکوموتیوهای دیزلی و کشتی ها به سرعت گسترش یافت همین امر موجب گردید
برای افزایش کارایی روانکارها به آنها ادتیوها و افزودنی هایی برای جلوگیری از اکسیداسیون و خوردگی افزوده گردد .
در پرواز هواپیماهای جت دما تا پنجاه درجه زیر صفر می رسید بنابراین تولید روغن های چند منظوره و سنتزی آغاز گردید .
همگام با پیشرفت صنایع نیاز به روغن های با کیفیت بالاتر بیشتر شد. در ابتدا سعی گردید با تصفیه بهتر روغن و افزودن مواد افزودنی
با کیفیت بالاتر، روانکارها و روغن موتورهای با طول عمر بالا تولید شود ولی باز با افزایش نیازهای زندگی و پیشرفت روزافزون علم و
دستیابی بشر به تکنولوژی های جدید و تسخیر فضا نیاز به تولید روانکارهای متعدد گردید. فرمولاسیون و ساخت روغن های مصنوعی
که قادر به فعالیت در محیط های پیچیده و سختی همچون فشار و درجه حرارت بالا گسترش یافت. با ظهور صنعت هسته ای نیاز به
روانکارهای جدیدی برای استفاده در ماشین آلات صنایع هسته ای احساس گردید .
روغن موتور و روانکارهای امروزی وظیفه محافظت از بخش های متحرک ماشین ها را بر عهده دارند. اصطکاک و سایش و خوردگی و
زنگ زدگی سطوح را نیز کاه ش می دهند. همچنین خنک کاری و حذف زباله از دیگر ویژگی های مهم یک روانکار مدرن می باشد .
با توجه به تغییر شرایط عملیاتی روانکارها، راه طولانی در پیش روی مهندسین و تولید کننده روغن موتور و روانکارهای صنعتی و
خودرویی قرار دارد .